De was doen met Bosch
Van sonisch wasapparaat tot wasmachine

Tegenwoordig is de was doen een kwestie van op een knop te duwen. Lange tijd was het één van de zwaarste en meest tijdrovende huishoudelijke taken. Tot elektrische wasmachines in het midden van de 20ste eeuw populair werden, waren er alleen eenvoudige hulpmiddelen beschikbaar voor de vele stappen die nodig waren. Na de eerste stappen met een klein handapparaat introduceerde Bosch in 1958 zijn eerste automatische wasmachine.
Zwoegen om de was schoon te krijgen
"Het is weer wasdag." Wasdagen waren lang en hard werken — met name voor huis- en wasvrouwen. Om kleren te wassen moest eerst water verwarmd worden, zeepsop worden gemaakt en het wasgoed worden voorgeweekt. Daarna moesten de kleren keer op keer worden gewreven, geklopt, geschrobd, gespoeld en uitgewrongen. De ontelbare vragen om dit werk gemakkelijker te maken bleven onbeantwoord, totdat rond 1900 de eerste functionele wasmachines op de markt verschenen. Omdat deze apparaten nog veel te duur waren, zou het nog tientallen jaren duren voordat ze de standaard werden.
Wassen met geluid

In 1949 verraste Bosch zijn klanten met het sonisch wasapparaat, een nieuw een nieuw wasverzorgend product dat voor veel huishoudens betaalbaar was. Geïnspireerd door de elektrische Bosch-claxon experimenteerden elektroakoestische ingenieurs met een vibrerend membraan om te zien of deze gebruikt kon worden om de was te doen. En zo ontstond het sonisch wasapparaat.
Het toestel sloeg aan bij de consumenten van die tijd. Het was klein, handig en betaalbaar, en maakte het wassen aanzienlijk eenvoudiger. In plaats van te moeten jongleren met een wasbord en een borstel, konden gebruikers vertrouwen op het sonisch wasapparaat om het vuil voorzichtig uit hun wasgoed te schudden.
Het gebruik was eenvoudig. Het enige wat nodig was, was het apparaat in een wastobbe of grote pot laten zakken. Een elektromagneet bewoog een membraan, die vervolgens golven met een lage amplitude door het water stuurde. Na slechts een korte blootstelling schudde deze trilling het vuil uit de stof. De resultaten waren indrukwekkend voor zowel witte als bonte was, met als bijkomend voordeel dat stoffen minder snel beschadigd werden tijdens het wasproces. Er waren veel voordelen voor het huishouden: minder slijtage van wasgoed, minder fysieke inspanning, lagere elektriciteitskosten (dankzij de snelle cyclus) en meer tijd voor andere taken.
Voor- en nadelen
Toch was het succes van het sonisch wasapparaat maar van korte duur. Er was namelijk een ongewenst neveneffect bij gebruik: een luid, onaangenaam gebrom. Omdat veel huishoudens de badkuip als wastobbe gebruikten, werd het gebrom via de leidingen verspreid, wat vooral in flatgebouwen voor aanzienlijke overlast zorgde.
Bovendien nam het sonisch wasapparaat het handmatige aspect van wassen niet volledig weg, hoewel deze het werk wel verlichtte. Toen wasmachines tegen eind de jaren vijftig uiteindelijk betaalbaarder werden, verdrongen ze de sonische wasapparaten.

Wasmachine met handmatige bediening

De eerste trommelwasmachine van Bosch, de W5, werd in 1958 gelanceerd en bracht de langverwachte verlichting dankzij het “wassen zonder je vingers nat te maken” – een gemakkelijke en haast spontane oplossing. Toch vereiste wassen nog steeds enige inspanning van de huisvrouw. De programmaknop moest gedraaid worden om de watertoevoer, de voorwas, de hoofdwas, de spoelcycli en het afpompen te selecteren – en de machine kon nog niet centrifugeren. Bovendien moesten consumenten nog leren vertrouwen op het functioneren van het nieuwe elektrische huishoudapparaat. In de woorden van een advertentie voor het product: “De trommelwasmachine van Bosch is geen robot, maar onderwerpt zich gewillig aan een sturende hand en wast je wasgoed zacht en grondig – precies zoals jij het wilt.”
Al snel werd duidelijk dat er nauwelijks nood was aan zo’n “sturende hand”. De was kwam fris en schoon uit de machine. Andere modellen volgden snel op, waardoor de noodzaak aan ingrijpen geleidelijk aan afnam. De A50 wasmachine had een programma dat het volledig wasproces automatisch beheerde, terwijl de AS 50-waskast een wasmachine en centrifuge in één enkele behuizing combineerde.

Eindelijk volautomatisch

In 1961 werd het streven om alles aan de machine over te laten eindelijk vervuld met de Bosch WVA5, een volautomatische wasmachine met wasstartvoorkeuze. De weinige, maar noodzakelijke handelingen werden kort en bondig uitgelegd in de gebruiksaanwijzing: “De Bosch-wasmachine inladen en inschakelen. Het wasprocess start automatisch op de vooraf ingestelde tijd. Uw wasgoed wordt gewassen en gecentrifugeerd op het gekozen tijdstip, zonder dat u verder iets hoeft te doen.”
Efficiënt en innovatief
Wasmachines werden in de daaropvolgende decennia verder ontwikkeld. De toestellen werden zuiniger en boden een brede waaier aan wasprogramma’s. Energie-efficiëntie en zuinig waterverbruik zijn ook belangrijke kenmerken van de nieuwste modellen van de Bosch-dochteronderneming BSH Hausgeräte GmbH. Automatische en wasmiddelspecifieke doseerfuncties helpen bij het correct en zuinig doseren van wasmiddel. Een breed scala aan programma’s maakt de wasverzorging eenvoudiger, zodat zelfs kleinere wasbeurten of wasgoed met speciale verzorgingsvereisten snel en milieuvriendelijk gewassen kunnen worden. Bijkomende functies zoals “Strijkhulp” verminderen kreuken, terwijl “Home Connect” het mogelijk maakt om wasmachines vanop een afstand te bedienen via een smartphone.

Auteur: Bettina Simon